O Parafii
Podstawowe informacje
Wiernych: ok. 7000
Kaplice:
p.w. św. Maksymiliana Marii Kolbego (ul. Zamkowa 3)
Cmentarze:
parafialny przy kościele św. Anny (ul. Gliwicka)
Miejscowości i ulice należące do parafii:
9 Maja, Bohaterów Monte Cassino, Bondkowskiego, J. Cebuli 1-17 i 2-18, Częstochowska 2-16, Gliwicka 1-33 i 2-18, Górnicza, Św. Jacka, A. Jurczyka, Kaczyniec, Karłuszowiec, Kościuszki 1-3 i 2-8, Krakowska, T. Królika, Krzywa, Legionów, Ks. M. Lewka, Ligonia, Lompy, Łukowa, K. Miarki, Z. Nałkowskiej, Nowaka, Odrodzenia, Ogrodowa, Opolska, J. Opolskiego, Piastowska, Piernikarczyka, Piłsudskiego, Pl. Żwirki i Wigury, Pokoju, Polskiego Czerwonego Krzyża, Poprzeczna, Ratuszowa, Rymera, Rynek, Sienkiewicza, Sienna, Sobieskiego 1-23 i 2-24, Stalmacha, Staropocztowa, Staropolska, Strzelecka, Styczyńskiego, Szymały, Tylna, Tysiąclecia, Ks. Wajdy, Ks. Wawreczki, Wąska, Ks. Kard. Wyszyńskiego, Zamkowa
Parafia prowadzi księgi:
Chrztów od 1646 r.,
Zgonów od 1678 r. i
Ślubów od 1766 r.
Historia parafii i kościoła
Pierwszy, drewniany kościół, który spłonął wkrótce po wybudowaniu, wzniesiono w latach 1523 – 1525. Na jego miejscu protestanci w 1529 roku wznieśli kolejny, drewniany kościół, który w 1531 roku przebudowano na murowany. Kościołowi nadano tytuł Świętego Zbawiciela. W 1545 roku dobudowano do kościoła prezbiterium, a w latach 1560 – 1563 przeprowadzono kolejną rozbudowę, dołączając do kościoła wieżę. Kształt wieży, z wyjątkiem hełmu, wymienionego w 1798 roku, pozostał do dziś niezmienny. Do dnia dzisiejszego działa także zegar z 1586 roku, co czyni go jednym z najstarszych na Górnym Śląsku. 1 lutego 1630 roku kościół zabrano protestantom i przekazano katolikom. Uroczysta konsekracja kościoła parafialnego nastąpiła 4 maja 1670. Konsekratorem był sufragan krakowski bp Mikołaj Oborski który w ołtarzu głównym umieścił także relikwie świętych Juliana i Murycego. Od tego też czasu nosi on wezwanie Świętych Apostołów Piotra i Pawła. W latach 1675 – 1765 istniała przy kościele stacja misyjna opolskich jezuitów, którzy oprócz pracy duszpasterskiej prowadzili w mieście gimnazjum przy ulicy Zamkowej. W latach 1723 – 1724 dobudowano od południowej strony kościoła późnobarokową kaplicę pw. Świętej Barbary. W 1747 roku papież Benedykt XIV zatwierdził statut miejscowego Bractwa świętej Barbary. Działalność bractwa przyczyniła się do popularyzacji kultu św. Barbary jako patronki górników, a jej kult rozprzestrzenił się na cały region. W 1847 roku ustanowiono nowy dekanat tarnogórski, który początkowo tworzyło dziewięć parafii.
W latach 1848 – 1851 kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła został rozbudowany do stanu obecnego (wzniesiono wówczas nawę poprzeczną i prezbiterium) przez proboszcza Antoniego Schneiderskiego. Po gruntownej renowacji w latach 20-tych XX wieku został ponownie poświęcono 22 września 1927 roku (aktu dokonał biskup katowicki Arkadiusz Lisiecki). W 1941 roku przy kościele pw. Św. Jana Chrzciciela i św. Kamila utworzono prowadzoną przez ojców kamilianów filię, która po niedługim czasie stała się samodzielna parafią. W latach 60-tych XX wieku z parafii św. Apostołów Piotra i Pawła wydzielono filie przy kościołach świętej Anny (na starym cmentarzu, świętego Józefa (na nowym cmentarzu) i Matki Bożej Królowej Pokoju. W latach 1978 – 1981 filie te otrzymały status samodzielnych parafii. W latach 80-tych cały budynek otrzymał nowe tynki zewnętrzne i wewnętrzne. Następnie przebudowano prezbiterium, dostosowując je do potrzeb liturgii posoborowej. W 1989 roku we wnętrzu świątyni wykonano nową polichromię, a 10 grudnia 1989 roku poświęcono ołtarz główny. W roku 2001 odrestaurowano całe wnętrze kościoła oraz kaplicę całodziennej adoracji Najświętszego Sakramentu pw. Świętej Barbary.
Obrazy znajdujące się w kościele: Pokłon Trzech Króli (1731) nieznanego artysty, Przekazanie kluczy św. Piotrowi (1841) Friedricha Bouterwecka (z ołtarza głównego), Świętą Barbarę – Johannesa Bochenka (z późnobarokowego ołtarza w kaplicy św. Barbary) i obrazy Juliana Wałdowskiego (Ukrzyżowanie oraz Matka Boska z Dzieciątkiem z dawnych ołtarzy bocznych). Z wyposażenia kościoła najcenniejszymi są ambona obecnie rozcięta na stół ołtarzowy oraz podstawę i baldachim dla figur świętych Piotra i Pawła z dawnego ołtarza głównego, barokowo – klasycystyczna chrzcielnica oraz 42-głosowe organy z 1927 r. W kościele znajduje się neogotycka monstrancja wieżyczkowa, dużych rozmiarów, bogato zdobiona z figurkami świętych. We wnętrzu zabytkami są późnorenesansowe płyty nagrobne Ulricha Pogrela i Magdaleny Janiczkówny (najstarsza inskrypcja nagrobna w języku polskim) oraz trzy epitafia późniejsze.
Opracowanie: Karina Brylok OV
Duszpasterze
Aktualni duszpasterze:
ks. Leszek Lepiorz administrator
ks. Paweł Kowalik wikariusz
ks. Klaudiusz Wiszkowski emeryt
Proboszczowie:
Ks. Franciszek Męczkowski (1630)
Ks. Andrzej Skarczyński (1630-1636)
Ks. Walenty Iwanowski (1636-1640)
Ks. Jan Wanacki (1640-1651)
Ks. Jan Maciejczyk (1651-1661)
Ks. Jan Ignacy Kleybor (1661-1662)
Ks. Marcin Guttmann (1662-1665)
Ks. Aleksander Kleybor (1665-1670)
Ks. Jan Fluske (1670-1671)
Ks. Franciszek Alojzy Kleybor (1671-1677)
Ks. Melchior Hieronim Niesytko (1677-1713)
Ks. Jakub Stanisław Antoni Chudzik (1713-1715)
Ks. Wojciech Ciołkowicz (1715-1721)
Ks. Andrzej Augustyn Ziebrowski (1721-1750)
Ks. Szymon Kuczewicz (1750-1752)
Ks. Franciszek Kluba (1752-1756)
Ks. Michał Kempa (1757-1776)
Ks. Franciszek Bartuzel (1776-1811)
Ks. Antoni Schneiderski (1811-1851)
Ks. Bernard Pośpiech (1851), administrator
Ks. Ignacy Wawreczko (1851-1864) administrator
Ks. Karol Lex (1864), administrator
Ks. Wilhelm Schneider (1864), administrator
Ks. Emil Schmaus (1864-1882)
Ks. Robert Cichon (1882-1896)
Ks. Franciszek Kokott (1896–1908)
Ks. Ryszard Rassek (1908–1922)
Ks. Michał Lewek (1923–1967)
Ks. Arnold Woźnica (1967–1972)
Ks. Józef Porcek (1972–1976)
Ks. Zygmunt Trocha (14.08.1976–05.11.1976) administrator, (06.11.1976–20.08.2006) proboszcz
Ks. Piotr Kalka (1.09.2006-26.07.2024)
Ks. Leszek Lepiorz (27.07.2024 – nadal)
Księża pochodzący z parafii:
Ks. Jerzy Kulik – 1943,
O. Eryk Kołodziej OSCam – 1947,
Ks. Jan Zachuta – 1949,
Ks. Franciszek Blachnicki – 1950,
Ks. Tadeusz Jaskółka, 1950,
Ks. Edward Krusz – 1951,
Ks. Waldemar Dekiel – 1952,
Ks. Antoni Masarczyk – 1955,
Ks. Norbert Niemiec – 1955,
Ks. Stefan Ochman – 1958,
Ks. Józef Zuber – 1963,
Ks. Stanisław Dalmata – 1964,
Ks. Henryk Pyka – 1971,
Ks. Arkadiusz Knefel – 1974,
Ks. Jan Kuliberda – 1975,
O. Beniamin Opara OFM – 1983,
Ks. Andrzej Wieczorek – 1987,
Ks. Marek Sówka – 1988,
Ks. Henryk Kieras – 1991,
Ks. Jacek Tomczyk – 1997,
Ks. Piotr Torbus 2005,
O. Bartymeusz Łukasz Trabecki OFM – 2015
Księża pochowani na terenie parafii na cmentarzu parafialnym:
Ks. Ignacy Wawreczko (+ 22.05.1864) – proboszcz,
Ks. Emil Schmaus (+ 04.06.1886) – proboszcz,
Ks. Robert Cichoń (+ 15.07.1896) – proboszcz,
Ks. Franciszek Kokot (+ 26.02.1908) – proboszcz,
Ks. Michał Lewek (+ 07.07.1967) – proboszcz,
Ks. Jan Górka (+ 22.05.1971) – emeryt,
Ks. Paweł Bekiesz (+ 16.02.1996) – emeryt,
Ks. Oswald Niedziela (+ 03.08.1998) – emeryt,
Ks. Kazimierz Cieszanowski (+ 03.06.2001) – emeryt,
Ks. Franciszek Jastrzębski (+ 09.12.2002) – emeryt,
Ks. Piotr Bursy (+01.10.2004) – wikariusz par. MB Królowej Pokoju w Tarnowskich Górach